1. Sơn Nam - Đi Và Ghi Nhớ
Tác giả: Sơn Nam
Ngôn ngữ: Tiếng Việt
Năm xuất bản: 2023
Số trang: 340
Nhà phát hành: NXB Trẻ
Nhà xuất bản: Trẻ
Kích thước: 20 x 14 cm
Loại bìa: Bìa mềm
Tập hợp 58 bài viết của nhà văn Sơn Nam từng được đăng báo trước và sau năm 1975, trong đó có nhiều bài in trên tạp chí Xưa & Nay.
“Nam bộ nói chung, Sài Gòn nói riêng nào phải là ‘địa đàng’-- Xưa kia, người Khmer bản địa sống co cụm trên những giồng cao ráo, làm ruộng thâm canh, không thích triển khai diện tích vào nơi đầm lầy đầy rắn, cọp và bệnh sốt rét. Người Hoa vẫn giữ tập quán thâm canh, ở đất cao, làm rẫy rau cải, không xông xáo ‘phá sơn lâm, đâm Hà bá’ như dân Việt. Dân ta đã định cư ở nơi đất thấp, nước phèn, đốn củi, phá rừng -- vùng đất Nam bộ, vùng đất Sài Gòn – Gia Định ngày nay, công ơn của tổ tiên thật là to lớn.” Đó là một trong những đoạn văn khái quát về Sài Gòn - Gia Định và Nam bộ nói chung qua con mắt Sơn Nam. Không chỉ vậy, còn có những nhân vật cụ thể góp phần làm nên bản sắc vùng đất này, hay là những khu phố, con đường, hàng cây làm nên dấu ấn cho một địa danh.
Chúng ta sẽ thấy Sơn Nam, dù không phải sinh ra ở vùng đất Sài Gòn -- Gia Định, nhưng hơn cả một người Sài Gòn, ông đã sống, gắn bó chí tình với mảnh đất này và đóng góp không nhỏ trong việc bảo vệ những giá trị văn hoá và lịch sử của nó.
Nhà văn Sơn Nam đã quá quen thuộc với bạn đọc ở mảng truyện ngắn, truyện dài, tiểu thuyết và các công trình nghiên cứu văn hóa, đặc biệt là về vùng Sài Gòn - Gia Định và Nam bộ nói chung. Nhưng không nhiều người biết ông còn là một người chuyên viết báo. Ông coi công việc này là nhằm bù đắp lại cho đời sống vật chất không mấy dư dả, thậm chí có lúc còn gọi là công việc "kiếm cơm", dù vậy, những bài viết ngắn hay dài đều mang sức mạnh của trải nghiệm, của tình yêu quê hương đất nước. Chưa có thống kê nào về số lượng bài báo của Sơn Nam qua mấy chục năm viết, nhưng chắc chắn phải là rất nhiều. Ông đã ngang dọc nhiều nơi trên đất nước, mà nhiều nhất là ở Nam bộ, từ hồi ông còn trẻ trung xông pha cho đến lúc được đặt biệt danh "Ông già đi bộ" -- ghi lại những điều giản dị nhưng luôn có vẻ hấp dẫn. Những bài viết này, biết đâu sẽ cho ta hiểu thêm và phát hiện thêm nhiều điều mới về nhà văn đặc biệt được yêu mến của miền Nam này.
2. Sơn Nam - Lịch Sử Khẩn Hoang Miền Nam
Tác giả: Sơn Nam
Ngôn ngữ: Tiếng Việt
Năm xuất bản: 2023
Số trang: 348
Nhà phát hành: NXB Trẻ
Nhà xuất bản: Trẻ
Kích thước: 20 x 14 cm
Loại bìa: Bìa mềm
Lịch sử khẩn hoang miền Nam là tập sách biên khảo về quá trình chinh phục thiên nhiên, thuần hoá đất đai, lập làng dựng nghiệp đầy khó khăn, thử thách của các cư dân Việt trên vùng đất mới. Vùng đất mà mỗi khi nhắc đến người ta vẫn thường liên tưởng tới hai câu thơ:
Đến đây xứ sở lạ lùng/
Con chim kêu phải sợ, con cá vùng phải kinh.
hay
Chèo ghe sợ sấu cắn chưn/
Xuống sông sợ đỉa, lên rừng cọp um.
Bằng kinh nghiệm sống, ưu thế tìm tòi, chắt lọc từ trong vốn tư liệu quý của dân tộc nhà văn Sơn Nam đã tìm ra lối dẫn đưa chúng ta về với cội nguồn, quá trình thiên di, sinh cơ lập nghiệp của lưu dân Việt trong suốt ba thế kỷ qua. Đồng thời mở ra hướng tiếp cận về con đường mở nước và dựng nước của dân tộc ta ở vùng đất mới Nam Bộ.
3. Sơn Nam - Người Bạn Triệu Phú
Tác giả: Sơn Nam
Ngôn ngữ: Tiếng Việt
Năm xuất bản: 2023
Số trang: 128
Nhà phát hành: NXB Trẻ
Nhà xuất bản: Trẻ
Kích thước: 20 x 14 cm
Loại bìa: Bìa mềm
"Người bạn triệu phú" kể về cách hành xử của một anh nhà nghèo bỗng nhiên một ngày nọ trở nên giàu xụ nhờ trúng độc đắc. Lúc đầu, anh ta phải giả vờ như không có chuyện gì xảy ra để tránh những con mắt dò xét, trong khi hàng xóm thì đồn đãi... Khi báo đăng ảnh "nhà tân triệu phú" trong mục tin vặt, thì mọi chuyện vỡ lẽ. Câu chuyện mang vẻ hài hước, châm biếm nhẹ nhàng này thể hiện một sự căng thẳng giữa sự hiếu kỳ ( tò mò) với đời sống riêng tư cá nhân. Đó cũng là mối căng thẳng của sự tiết chế khi anh nọ đứng giữa ranh giới của sự nghèo khổ và giàu có. Truyện còn cho thấy, sự quan tâm quá mức và không phù hợp sẽ khiến con người ta sợ hãi, phòng thủ...
Truyện ngắn trên có thể xem như chủ đề chính của cả tập truyện. Bởi sau đó, ta cũng bắt gặp những nhân vật mang dáng dấp của nhà kinh doanh, dân áp phe hoặc những người có cái nhìn sành sỏi về kinh tế thời cuộc, nhất là cách họ biến những thứ tưởng như vô giá trị trở thành tiền bạc - một cách đầu cơ làm giàu của giới trung lưu trong thời buổi đó (những năm 1960-70).
Nhà văn Sơn Nam thể hiện là ngòi bút tinh tế trong việc phát hiện những lắc léo dù là nhỏ nhất của tâm lý nhân vật. ông cũng "đánh" vào thói háo dánh của một vài đối tượng mà có lẽ ông rất am hiểu. Chúng ta thấy bóng dáng của một anh nhà báo luôn thấp thoáng trong các truyện ngắn. Có lẽ đó là một sự hóa thân của chính bản thân ông.